Đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTN) là tình trạng tăng đường huyết xảy ra lần đầu tiên trong thai kỳ, ảnh hưởng đến 2 – 7% phụ nữ mang thai. Bệnh lý này có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé, do đó, việc kiểm soát tốt lượng đường huyết thông qua chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết về chế độ ăn cần lưu ý cho phụ nữ bị ĐTĐTN, giúp đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé trong suốt thai kỳ.
Mục tiêu và nguyên tắc chung của chế độ ăn cho phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ
Mục tiêu:
- Kiểm soát tốt lượng đường huyết trong phạm vi an toàn:
- Đường huyết trước bữa ăn: 60 – 90 mg/dL
- Đường huyết 2 giờ sau bữa ăn: dưới 120 mg/dL
- Đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển của thai nhi.
- Giảm nguy cơ biến chứng thai kỳ do ĐTĐTN như: sinh non, macrosomia thai nhi (thai nhi to), tiền sản giật, thai lưu, sảy thai,…
Nguyên tắc chung:
- Chia nhỏ bữa ăn. Chia thành 5 – 6 bữa nhỏ mỗi ngày thay vì 3 bữa chính. Như vậy sẽ giúp kiểm soát lượng đường huyết ổn định và tránh hạ đường huyết.
- Chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp. Ưu tiên thực phẩm có GI thấp giúp làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu. Việc này giúp hạn chế tăng đột ngột lượng đường huyết.
- Tăng cường chất xơ. Chất xơ giúp làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu. Chất xơ tạo cảm giác no lâu và hỗ trợ hệ tiêu hóa.
- Hạn chế thực phẩm giàu đường. Hạn chế bánh kẹo, nước ngọt, nước ép trái cây đóng hộp, các loại mứt, mật ong,…
- Hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa và cholesterol. Ưu tiên các loại chất béo tốt như omega-3, omega-6 có trong cá béo, các loại hạt, dầu thực vật.
- Uống đủ nước. Nước giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và kiểm soát lượng đường huyết.
- Theo dõi lượng đường huyết thường xuyên. Giúp đánh giá hiệu quả của chế độ ăn và điều chỉnh phù hợp.
Gợi ý thực đơn mẫu cho phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ
Lưu ý: Đây chỉ là thực đơn mẫu, bạn có thể linh hoạt thay đổi các món ăn phù hợp với sở thích và khẩu vị của bản thân. Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của bạn.
Bữa sáng (7h00):
- Bánh mì kẹp trứng ốp la và rau củ. Bánh mì nguyên cám (GI thấp). Trứng cung cấp protein, rau củ cung cấp vitamin và khoáng chất.
- Cháo yến mạch với sữa chua và trái cây. Yến mạch (GI thấp) giàu chất xơ. Sữa chua cung cấp protein và lợi khuẩn. Trái cây cung cấp vitamin và khoáng chất.
- Sinh tố trái cây ít ngọt. Chọn trái cây có GI thấp như bưởi, cam, táo,… Kết hợp với sữa chua hoặc sữa ít béo.
Bữa phụ 1 (9h30):
- Sữa chua trái cây ít ngọt: Sữa chua cung cấp protein và lợi khuẩn, trái cây cung cấp vitamin và khoáng chất.
- Một nắm các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt chia,… cung cấp protein, chất béo tốt và chất xơ.
Bữa trưa (12h00):
- Cơm gạo lứt (GI thấp) với cá kho tộ, canh rau và dưa leo: Cá kho tộ cung cấp protein, canh rau cung cấp vitamin và khoáng chất, dưa leo giúp thanh mát.
- Mì xào thập cẩm: Chọn mì nguyên cám (GI thấp), kết hợp các loại rau củ quả có GI thấp và protein nạc như thịt gà, tôm,…
- Salad ức gà nướng với rau củ: Ức gà cung cấp protein, rau củ cung cấp vitamin và khoáng chất, hạn chế sử dụng nước sốt béo.
Bữa phụ 2 (15h00):
- Sữa tươi không đường 200ml
Bữa tối (18h00):
- Bún chả cá: Bún cung cấp tinh bột, chả cá cung cấp protein, rau sống cung cấp vitamin và khoáng chất.
- Thịt kho tàu với trứng cút và rau muống: Thịt kho tàu cung cấp protein, trứng cút cung cấp protein và vitamin, rau muống cung cấp vitamin và khoáng chất.
- Cá hấp cà chua: Cá hấp cung cấp protein, cà chua cung cấp vitamin và khoáng chất.
Bữa phụ 3 (20h00):
- Trái cây tươi ít ngọt: Chọn trái cây có GI thấp như bưởi, cam, táo,…
- Sữa ấm: Sữa cung cấp protein và canxi, giúp dễ ngủ.
Lưu ý:
- Nên ưu tiên các phương pháp chế biến thực phẩm như hấp, luộc, nướng, thay vì chiên, xào.
- Hạn chế sử dụng gia vị, đặc biệt là muối và đường.
- Nên ăn chậm, nhai kỹ để giúp tiêu hóa tốt hơn.
- Kết hợp chế độ ăn uống hợp lý với việc tập thể dục thường xuyên để kiểm soát tốt lượng đường huyết và sức khỏe thai kỳ.
Một số lưu ý quan trọng khi áp dụng chế độ ăn cho phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ
- Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi áp dụng bất kỳ chế độ ăn nào, đặc biệt là đối với phụ nữ có thai.
- Theo dõi lượng đường huyết thường xuyên để đánh giá hiệu quả của chế độ ăn và điều chỉnh phù hợp.
- Lắng nghe cơ thể và điều chỉnh chế độ ăn khi cần thiết.
- Không bỏ bữa và đảm bảo ăn uống đầy đủ các bữa trong ngày.
- Uống đủ nước mỗi ngày, tối thiểu 2 lít nước.
- Hạn chế căng thẳng, stress.
- Ngủ đủ giấc mỗi ngày, từ 7 – 9 tiếng.
- Tránh hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích.
Kết luận về chế độ ăn cho phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ
Chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát lượng đường huyết và đảm bảo sức khỏe cho phụ nữ bị ĐTĐTN. Áp dụng chế độ ăn hợp lý kết hợp với việc theo dõi sức khỏe thường xuyên sẽ giúp mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh và chào đón bé yêu chào đời an toàn.
Tham khảo thêm tại :
https://enutri.vn/nuoi-con-trong-6-thang-dau-doi-giai-dap-nhung-van-de-thuong-gap-cua-cac-me/
https://enutri.vn/cac-moc-kham-thai-dinh-ky-bat-buoc-hanh-trinh-theo-doi-suc-khoe-me-va-be/
